Ontzorgen en normaliseren
De jeugdzorg loopt tegen haar grenzen aan. Steeds meer kinderen en gezinnen komen in de zware en dure hulpverlening terecht. Hieraan liggen diverse oorzaken ten grondslag. Samengevat komt het erop neer dat de eerstelijns functie in de jeugdzorg versnipperde en deels verdween, terwijl de gespecialiseerde hulpverlening steeds meer grip probeerde te krijgen op dagelijkse opvoedvragen.
Risicosignalering
Door de nabijheid van specialistische hulpverlening, verleerden gezinnen om een beroep te doen op familie, vrienden, buren en andere ouders en kregen bijvoorbeeld leerkrachten en verpleegkundigen van consultatiebureaus meer aandacht voor risicosignalering, ten koste van laagdrempelige en op vertrouwen gebaseerde relaties met het gezin.
Verandering
De tijd is rijp voor verandering. Het advies Ontzorgen en Normaliseren biedt hiervoor een kader. Goede zorg voor kwetsbare gezinnen heeft als basis een goede sociale inbedding van alle gezinnen. Dat stelt eisen aan de aanwezigheid en toegankelijkheid van sociale voorzieningen en de mogelijkheden voor ouders elkaar te ontmoeten.
Professionals
Een gebrekkige sociale inbedding is bij sommige kwetsbare gezinnen echter onderdeel van hun problemen. Het is daarom van belang dat zij ook terecht kunnen bij professionals zoals leerkrachten en huisartsen die op een vanzelfsprekende manier met kinderen en gezinnen in contact staan. Deze professionals moeten in staat zijn gezinnen te kennen en een vertrouwensband met hen op te bouwen.
Sterke eerstelijns jeugd- en gezinszorg
Aanvullend pleit de RMO voor een sterke eerstelijns jeugd- en gezinszorg. Hooggekwalificeerde professionals zouden dichtbij gezinnen moeten fungeren als generalistisch zorgbieder en schakel tussen gezin, sociale omgeving en vanzelfsprekende medeprofessionals. Zo nodig wordt gespecialiseerde zorg of juist heel praktische ondersteuning ingeroepen. Eerstelijns gezinscoaches zorgen er voor dat kwetsbare gezinnen met hulp van de sociale omgeving weer zelfstandig kunnen functioneren en dat opvoedvragen niet verworden tot grote zorgvraagstukken.