Jaarconferentie Gezondheidsverschillen verkleinen: van weten naar doen
Op 10 oktober vond onze jaarlijkse conferentie plaats. Onder leiding van dagvoorzitter en raadslid Pieter Hilhorst maakten we met 200 deelnemers de overstap van aandacht voor de grote gezondheidsverschillen, naar daadkracht om deze te verkleinen.
Op zoek naar de nieuwe riolering
Voorzitter Jet Bussemaker opende de middag met een speech:
We staan rond volksgezondheid & samenleving dus voor een dubbele opdracht. Om ongelijkheid in de samenleving te bestrijden. Én om daarbij tegelijkertijd verschil beter te erkennen in een steeds diversere samenleving – zoals wij als RVS afgelopen week nog in een het essay ‘Passende zorg is inclusieve zorg’ hebben onderstreept.
Jet Bussemaker gaf aan dat de sleutel voor het verkleinen van gezondheidsverschillen niet ligt in het verbeteren van de basiszorg voor het individu, maar in het verstevigen van de basis van het collectief, van onze samenleving. Ook ik ben daar heilig van overtuigd. We moeten opletten dat we op conferenties als deze niet in de valkuil stappen om met bestuurders en beleidsmakers uit voornamelijk de zorg over oplossingen te gaan debatteren. Laten we sectoroverstijgend, met een brede blik, gaan zoeken naar oplossingsrichtingen. Een prachtige vraag vond ik: wie heeft er een idee voor het hedendaagse equivalent van de riolering?
Julianne Meijers, voorzitter raad van bestuur Bartimeus & deelnemer RVS-jaarconferentie
Prof. Sir Michael Marmot
Daarna liet Prof. Sir Michael Marmot, hoogleraar Epidemiologie aan het University College London en directeur van het Institute of Health Equity, de urgentie van gezondheidsverschillen zien met behulp van cijfers over de desastreuze gevolgen van corona en de koopkrachtcrisis in het Verenigd Koninkrijk. Hij sloot af met de oproep om de aanpak van de klimaatcrisis in samenhang te zien met het terugdringen van gezondheidsverschillen. Bekijk zijn bijdrage hier terug.
3 conclusies
De deelnemers gingen uiteen in workshops en werkbezoeken, om daadwerkelijk aan de slag te gaan met het bedenken en delen van strategieën om gezondheidsverschillen te verkleinen. Bekijk de presentaties bij de workshops hier. De deelnemers kwamen terug met de volgende 3 algemene conclusies:
- De financiering van de aanpak van gezondheidsverschillen is vaak projectmatig, en dat is een probleem. Activiteiten verdwijnen zodra het projectgeld stopt.
- Steeds meer zorgverleners zien de noodzaak van breder naar gezondheid kijken. Maar schuldsanering, het versterken van het sociale netwerk of het verbeteren van leefomstandigheden zijn (nog) geen zaken waar een zorgverlener zich mee bezighoudt. Zorgverleners hebben behoefte aan een handelingsperspectief: wat kunnen zij wel doen? En moeten we ons niet ook afvragen of het zorgsysteem nog wel past bij onze ambities?
- Initiatieven van dorps- en buurtbewoners kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het verkleinen van gezondheidsverschillen. Dan is het wel nodig om die initiatieven de ruimte te geven. Neem het niet over. Ga er niet bovenop zitten. Ondersteun en faciliteer en waak er voor om – vaak vanuit de beste bedoelingen – het eigenaarschap over te nemen.
Het terugdringen van gezondheidsverschillen wordt voor 10% beïnvloed door de formele zorg. We moeten van de smalle preventie op basis van individuele leefstijl interventies en een omgeving die ongezondheid vergroot, naar een bredere samenwerking in gezond zijn, leefomgeving en leven. Niet voor mensen, maar samen met!
Joost van Alkemade, directeur Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk & deelnemer RVS-jaarconferentie
In de workshop ‘Gezondheidsachterstanden verkleinen via de sociale omgeving’ gingen we aan de slag met een serious game. Het doel van het spel was om ervaringen en meningen over verschillen in gewicht met elkaar bespreekbaar te maken. Met als doel elkaar beter begrijpen, wat weer zou leiden tot minder discriminatie. Bijzonder dat dit soort onderzoeksprojecten worden opgezet. Maar of dit van enige toegevoegde waarde zal zijn voor bijvoorbeeld mensen met overgewicht, de beleidsmakers en het zorgveld betwijfel ik ten zeerste.
Amir Ali Abadi, senior adviseur concernsturing bij het ministerie van VWS & deelnemer RVS-jaarconferentie
VeRS
De leden van VeRS, het jonge talentennetwerk van de RVS, werkten tijdens de conferentie met andere deelnemers aan een toekomstagenda voor het verkleinen van gezondheidsverschillen. De opbrengsten van deze sessie hebben zij samen met tekenaar Sylvia Machgeels omgezet in een illustratie die de route laat zien die we zouden moeten bewandelen om gezondheidsverschillen te verkleinen.
De jaarconferentie heeft mij veel nieuwe invalshoeken geboden. Wat het meest is blijven hangen, is dat we kunnen en moeten blijven nadenken over de inrichting van ons zorgsysteem, maar dat we vooral moeten kijken naar de mensen in dat systeem. Want maakt binnen ons systeem nou echt het verschil – zijn het de mensen?
Nick Zonneveld, senior onderzoeker bij Vilans & VeRS-lid
