Presentatie advies Verlangen naar samenhang
Dinsdag 26 april j.l. presenteerde de RVS zijn advies Verlangen naar samenhang. Over systeemverantwoordelijkheid en pluriformiteit in Den Haag. Het eerste exemplaar overhandigde voorzitter Pauline Meurs aan Bas van den Dungen, DG Curatieve Zorg van het ministerie van VWS.
Voorzitter van de RVS en dagvoorzitter Pauline Meurs benadrukte in haar inleiding het belang van het onderwerp. “De Raad wil met zijn adviezen een andere manier van kijken introduceren en, daar waar nodig, vanzelfsprekendheden ter discussie stellen.” Het verlangen naar samenhang is zo’n vanzelfsprekendheid. “Het verlangen naar samenhang heeft ertoe geleid dat steeds meer taken op het brede terrein van zorg en maatschappelijke ondersteuning in de regulerende handen van de overheid zijn gekomen. Dat heeft veel goeds gebracht, zoals het recht op zorg.
Pluriformiteit
Maar we zien en horen dat die regulering steeds meer gaat knellen en eerder minder dan meer ruimte open laat voor gepaste zorg.” Daar tegenover plaatst de RVS het belang van pluriformiteit. Pauline Meurs: “Pluriformiteit moet als centrale waarde gekoesterd worden. Er moet ruimte zijn voor verschillen, voor verschillende opvattingen over wat goede zorg is. Die verschillen kunnen ongemakkelijk zijn, maar het gesprek moet wel gevoerd worden. Pas dan kan de vraag welke verschillen we wel en niet aanvaardbaar vinden op tafel komen. Dat gebeurt nu veel te weinig.”
Gelijkheid moet zich manifesteren op basis van verschillen
Scheidend raadslid Paul Frissen sloot daarop aan. “Systeemverantwoordelijkheid zoals we die nu zien, zorgt voor een gesimplificeerde werkelijkheid.” Ook Paul Frissen benadrukt het belang van pluriformiteit. “De werkelijkheid is niet integraal van aard, maar pluriform. Gelijkheid moet zich manifesteren op basis van verschillen. Het is de rol van de politiek om toe te zien op het voorkomen van ongewenste verschillen.”
Inspirerend advies
Wim van de Donk (Commissaris van de Koning van Noord-Brabant) reageerde via een videoboodschap. Hij noemde het een inspirerend advies, dat laat zien dat systeemverantwoordelijkheid variëteit en verschil vernietigt, terwijl “variëteit en verschil uiteindelijk de echte dynamiek brengen waar een samenleving als de onze zo’n verschrikkelijke nood aan heeft.”
Vervolgens kwam voorzitter van de Transitiecommissie Sociaal Domein Han Noten aan het woord. Hij wees erop dat we geneigd zijn om zorgvragen of maatschappelijke problemen op te willen lossen met systemen. Daardoor hebben we geen tijd of oog meer voor waar het om gaat.
Brede maatschappelijke discussie
Dat het thema leeft, bleek ook uit de vragen en reacties van de aanwezigen in de zaal. Het is duidelijk: dit onderwerp vraagt om een brede maatschappelijke discussie. Dit is dan ook precies wat de RVS voorstaat. De Raad gaat een serie gesprekken voeren met vertegenwoordigers van de sector over de rol van de rijksoverheid te midden van de verschuivende verhoudingen in de zorg en maatschappelijke ondersteuning.
Na de aanbieding werd tijdens een receptie afscheid genomen van Paul Frissen als lid van de RVS.